آرتروز گردن یک اصطلاح کلی برای ساییدگی و فرسودگی ناشی از بالا رفتن سن است که دیسکهای ستون فقرات گردنی را درگیر میکند. هم چنانکه دیسکها مایعشان را ازدستداده و کوچکتر میشوند، نشانههای آرتروز نیز گسترش مییابند، که از آن جمله میتوان به ایجاد زائدههای استخوانی در امتداد لبههای استخوانها (خارها) اشاره کرد.
آرتروز گردن عارضه شایعی است که با بالا رفتن سن بدتر میشود. بیش از ۸۵% از افراد بالای ۶۰ سال به آرتروز گردن مبتلا هستند. در ادامه به بررسی علت گردن درد ناشی از دیسک گردن میپردازیم.
علل دیسک گردن متفاوت است، دیسک گردن معمولاً به موازات پا به سن گذاشتن در نتیجه فرایندی موسوم به تحلیل دیسک به گونهای متلاشی میشوند که فضاهای بین مهرهها کاهش و احتمال بیرون زدگی و فتق دیسک گردن را افزایش مییابد. علت دیسک گردن در ادامه ذکر شده است:
- صدمه دیدن گردن یا کمر و پشت بدن
- رگ به رگ شدن و پیچ خوردن
- بلند کردن اشیاء به شیوه نامناسب
- چاقی
- استعمال دخانیات
- دلایل فتق دیسک گردن
میزان آب موجود در دیسک به موازات بالا رفتن سن رو به کاهش میگذارد. دیسک کوتاهتر میشود، انعطافپذیری آن کاهش مییابد و اثر محافظتی بین مهرهای آن کمتر میشود. لایه بیرونی دیسک در پیآمد تحلیل رفتن دیسک پاره میشود.
فتق یا بیرون زدگی دیسک زمانی رخ میدهد که لایه بیرونی پاره شود و محتویات داخل دیسک، نوکلئوس پولپوزوس، از این پارگی بیرون بزند.
اگر دیسک برآمده یا محتویات داخلی آن تا مجرای نخاعی برسد، به عصبهای نخاعی فشار میآورد. در اثر تماس محتویات دیسک با عصبهای نخاعی واکنشی شیمیایی شروع میشود که نتیجه آن تحریک شدن و ورم کردن عصبها است که بیمار را دچار درد شدید میکند. به علاوه ممکن است فتق دیسک به نخاع نیز فشار بیاورد. اضافه وزن و کشیدن سیگار نیز از دیگر عاملهای خطر فتق دیسک گردن و ابتلا به علائم دیسک گردن به شمار میآورد. وضعیت اندامی نامناسب هنگام بلند کردن اشیاء یا انجام مکرر فعالیتهای بدنی سنگین نیز به پارگی دیسک منجر میشود.
تحمیل فشار ناگهانی، حتی با شدت ملایم نیز ممکن است پارگی دیسک را در پی داشته باشد. آسیبدیدگیهای ناشی از تصادف وسایل نقلیه موتوری یا آسیبهای ورزشی هنگام فوتبال یا موج سواری نیز از علل دیسک گردن محسوب میشود.
بیماران مبتلا به فتق دیسک گردن معمولاً از درد شدید یا خفیف یک طرف گردن رنج میبرند که بیشتر ناحیهی پایین گردن را تحت تأثیر قرار میدهد؛ گاهی اوقات نیز علائم دیسک گردن در مرکز یا هر دو سمت گردن بروز مییابند. علائم بیرن زدگی و پارگی دیسک گردن گاهی با درد منتشرشوندهای توأم هستند که تا پایین بازو (حتی تا دست و انگشتان) یا داخل ناحیهی استخوان کتف منتشر می شود و هر از گاهی به سر درد نیز دامن میزند.
از دیگر علایم دیسک گردن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیسک گردن و گردن درد
- دیسک گردن و سوزش بین دو کتف
- دیسک گردن و احساس کاهش قدرت دست ها
- دیسک گردن و سردرد
- درمان دیسک گردن
تخمین زده میشود که بیش از 75% ما در مرحلهای از زندگی دچار گونهای درد گردن یا کمر خواهیم شد. اما خبر خوش این است که اکثر ما بدون نیاز به جراحی بهبود خواهیم یافت و معمولاً درمان بدون جراحی دیسک گردن و کمر مانند فیزیوتراپی دیسک گردن و کمر ، ورزش دیسک کمر، ورزش دیسک گردن در مقایسه با جراحی نتیجه بهتری به دست میدهند. برای درمان دیسک گردن از روش های زیر استفاده می شود.
این گردنبند ها حرکات گردن را به علت دیسک گردن قدری محدود می کنند و به عضلات گردن اجازه می دهند مدتی استراحت کنند و این موجب می شود فشار به ریشه های عصبی کمتر شود.
نکته مهم این است که برای درمان دیسک گردن بدون جراحی این گردنبند ها نباید به مدت طولانی بسته شوند چون موجب ضعیف شدن عضلات گردن و بدتر شدن وضعیت بیمار می شود.
فیزیوتراپی و انجام دادن نرمش های طبی مخصوص برای افزایش قابلیت انعطاف گردن و تقویت عضلات گردن به رفع علائم دیسک گردن کمک کند. گاهی اوقات از کشش سر و گردن هم برای کاهش علائم دیسک گردن استفاده می شود.
متخصص درمان دیسک گردن از داروهای ضد التهابی مثل پروفن، داروهای شل کننده عضلات و گاهی اوقات از تزریق مستقیم کورتیکوستروئید در اطراف ریشه های عصبی برای کاهش مشکلات مبتلایان به دیسک گردن استفاده می کند.
در صورتی که اقدامات فوق نتواند موجب کاهش مشکلات بیمار مبتلا به دیسک گردن شود تزریق کورتیکواستروئید در فضای اپیدورال روش بعدی درمان دیسک گردن است.
بهبود آسیب دیدگی در بافت های بدن به وجود جریان خون در این بافت ها بستگی دارد. بافت های بدن برای بازسازی و احیا نیاز به ویتامین، مواد معدنی و اکسیژن نیاز دارند که باید توسط خون به این بافت ها منتقل شود. اکسیژن مهم ترین ماده برای ترمیم بافت ها است. وجود تورم و التهاب در ناحیه آسیب دیده موجب کاهش جریان خون،اکسیژن و مواد مغذی در این ناحیه می شود. عدم حضور اکسیژن موجب تجمع اسید لاکتیک و منجر به درد می شود.
در روش اوزون درمانی که از شیوه های جراحی بسته ستون فقرات است، اوزون،دارو های ضد التهابی و ویتامین ها به ناحیه آسیب دیده تزریق می شود. این روش درمان درد گردن به ترتیب زیر عمل می کند:
- با استفاده از بی حسی موضعی عصب ها بی حس می شوند.
- مواد ضد التهابی موجب کاهش درد،تورم و التهاب و در نتیجه افزایش جریان خون می شوند.
- با استفاده از ویتامین و مواد معدنی بافت ها تغذیه می شوند و به بازسازی آن ها کمک می شود.
- اوزون که یک اکسیژن غیر فعال است پس از تزریق به بافت به صورت فعال در آمده و موجب اکسیژن رسانی به ناحیه آسیب دیده می شود.
تاثیر درمان یک تا سه روز پس از انجام تزریق آغاز می شود و و تا زمان دستیابی به بهبودی کامل هر یک تا دو هفته تکرار می شود. روند بهبودی در بیماران بسته به شدت آسیب متفاوت است، با این حال اکثر بیماران تنها به سه تا پنج جلسه درمان نیاز دارند. بر خلاف دیگر روش های تزریقی ، تزریق اوزون هیچ عوارض جانبی را برای بیماران به همراه ندارد و نتایج آن دائمی است.
تحقیقات نشان میدهد که میزان موفقیت دراستفاده ازاوزون درمانی برای درمان بیماری دیسک گردن 95 درصد بوده است که این آمار درمجله های پزشکی معتبر بین المللی ثبت شده است برای اختلال دیسک کمر میتوانیم با استفاده ازروش اوزون درمانی ازانجام عمل جراحی جلوگیری کنیم این روش یک روز انجام میشود وبعدازآن هیچ گونه ناراحتی برای بیمار ایجادنمیشود وبیماران میتوانند2 روز بعداز درمان به فعالیت های خود ادامه دهند. ازن درمانی باعث کم کردن حجم دیسک ها میشود وفشار ها ی وارد شده بر دیسک را کاهش میدهد این روش همچنین دارای اثربی حسی وضدالتهابی است وباعث کاهش درد میشود وبه درمان دیسک کمر کمک میکند.
حرکتهای تقویتی و کششی تقویت کنندهی عضلات نگهدارندهی گردن توانایی حرکتی گردن و دیسکهای مهرهای آن را افزایش میدهد. البته ورزش درمانی برای تسکین علائم کافی نیست؛ در واقع شروع حرکتهای اصلاحی به بعد از انجام دیگر اقدامات درمانی موکول میشود.
کشش (ترکشن) سر فشار روی ریشه عصب را کاهش میدهد. البته کشش ستون فقرات برای تمام بیماران مناسب و یا کارآمد نیست، اما انجام آن آسان است و اگر موثر باشد، بیمار میتواند درمان را با تهیه دستگاه در منزل انجام دهد. کشش ملایم روی مهرههای گردن فشار روی گردن را برای مدت کوتاهی از بین میبرد.
درمان با لیزر سرد جایگزینی کارآمد برای بیمارانی است که نمیخواهند داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب یا مسکنهای قوی تجویزی مصرف کنند. درصورتیکه بیمار به مسکنهای تجویزی واکنش شدید نشان دهد، لیزر درمانی به وی توصیه میشود. لیزر درمانی روشی مؤثر برای تسکین درد کمر یا پشت بدن و گردن درد ناشی از فتق دیسک مهرههای گردنی است که اثر آن با رعایت وضعیت اندامی مناسب بیشتر نیز میشود.
در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب به روشهای ذکرشده و یا در مواردی که بیمار ازنظر حرکتی دچار فلجی شده باشد از روشهای جراحی برای درمان دیسک گردن استفاده میشود.